بعضی از خانواده ها هستند که در ابتدای زندگی این تصمیم را می گیرند که فقط یک فرزند داشته باشند. این می تواند یک دلیل شخصی داشته باشد یا بعضی خانواده ها هم هستند که به دلیل نداشتن شرایط مالی مناسب یا نداشتن وقت کافی تصمیم بر داشتن یک فرزند می گیرند، که در این مطلب اصلا قصد نداریم در مورد معایب و محاسن این امر صحبت کنیم ویا اینکه بگوئیم تک فرزندها شرایط بهتری دارند و راههای موفقیت برای آنها هموار تر است ویا اینکه آنها لوس و لجباز می شوند!نه.
در اینجا فقط می خواهیم بفهمیم چگونه باید دلیل بچه دار نشدن مجدد را برای آنها توضیح دهیم.
تک فرزندی
چگونه با کودک زیر 5 سال در این مورد صحبت کنیم؟
بسیاری از والدین تصور می‌کنند اگر فقط یک فرزند داشته باشند، ممکن است عواقبی داشته باشد؛ مثلا لوس، تنبل، خودخواه یا لجباز بار بیاید درحالی‌که شیوه فرزندپروری و تربیت در این زمینه تاثیر دارد. اگر والدین شیوه تربیت درست را بلد نباشند، نه‌تنها در تربیت یک فرزند بلکه در تربیت فرزندان بیشتر نیز با مشکل مواجه خواهند شد. پس خودخواه‌شدن، لجبازی یا مشکلات دیگر تک‌فرزندان ربطی به تنها بودن آنها ندارد و مشکل را باید در نحوه تربیت والدین جست. قاعدتا مساله داشتن فرزند و اینکه ما چند فرزند داشته باشیم، در حیطه مسئولیت و اختیارهای والدین است و ربطی به بچه‌ها ندارد. قبل از شروع هر صحبتی در این مورد با کودک زیر 5 سال باید به او گفت: «ما همه تنها به دنیا می‌آییم» و بلافاصله موضوع را عوض کنیم و ادامه دهیم: «وقتی بزرگ شدی، راجع به این موضوع صحبت می‌کنیم.» زیرا او مفاهیم را خیلی خوب درک نمی‌کند. حتی می‌توانیم بگوییم: «اگر خدا خواست، به ما هم فرزند دیگری می‌دهد».
به کودکی که بالای 5 سال دارد چه بگوییم؟
در این زمان بهتر و راحت‌تر می‌توان صحبت کرد، البته به شرطی که نگرش خود والدین غلط نباشد. مثلا اگر تصور می‌کنند آمدن فرزند دوم مشکلات اولی را کم می‌کند و به دلیل مشکلاتی که کودک اول دارد، فرزند دوم را قربانی شیوه تربیت نادرست کودک اولی می‌کنند، باید فکر و نگرش خود را اصلاح کنند. اگر والدین آمادگی مادی، معنوی و روانی لازم را ندارند، آستانه تحمل مادر پایین است یا پدر برای کودک وقت نمی‌گذارد یا هردو به دلیل مشغله کاری فراوان خسته و عصبی هستند و پرخاشگری می‌کنند، نباید آوردن فرزند دوم را راه‌حلی برای تربیت غلط خود بدانند و به فکر فرزند دیگری بیفتند. اگر خودشان مردد باشند نمی‌توانند با کودک درست حرف بزنند. این والدین باید برای بارآوردن صحیح فرزندشان آستانه تحمل خود را بالا ببرند و با خود بگویند باید برای تربیت کودک خود وقت بگذاریم و اجازه خطا و شکست را به او بدهیم. متاسفانه در برخی خانواده‌ها فقط تاکید روی تعداد فرزندان است و این اصرار براساس باور ذهنی آنهاست که خانواده طبیعی با 2 یا تعداد بیشتری فرزند تکمیل می‌شود. برای کودک بزرگتر از 5سال این‌گونه می‌توان توضیح داد که همه پدر و مادرها تعداد اعضای خانواده‌شان را خودشان تعیین می‌کنند و من و پدرت هم هر موقع تصمیم گرفتیم، فرزند دومی خواهیم داشت. درواقع باید خیلی واضح به کودک گفت که ما تصمیم نداریم فرزند دیگری داشته باشیم و این اصلا جای بحث ندارد.
نباید کودک را در این امر دخالت داد. حتی والدین می‌توانند بگویند؛ «وجود تو برای ما عزیز است و نیازی به فرزند دیگری نیست» و بحث را خاتمه دهند. اگر با قاطعیت پاسخ دهند با واکنشی از سوی کودک مواجه نمی‌شو‌ند و کودک در این مورد بحث نخواهد کرد ولی اگر وعده‌های دروغ به کودک بدهیم، او مدام از ما می‌پرسد که کی این اتفاق می‌افتد و هر روز از پدر و مادرش، خواهر و برادر می‌خواهد.
تک فرزندی در خانواده
اگر یکی از والدین به دلیل بیماری نخواهد صاحب فرزند دیگری شود یا به دلیل شرایط نامساعد اقتصادی تصمیم به داشتن یک فرزند داشته باشند، چطور؟
گفتن موضوع بیماری به کودک نه‌تنها مشکلی را حل نمی‌کند و حس کنجکاوی او را ارضا نخواهدکرد بلکه باعث افزایش اضطرابش می‌شود. درمورد مسائل اقتصادی هم بهتر است ارزش پول را به کودکان زیر 11 سال توضیح داد و درمورد مسائل مالی با آنها صحبت کرد. مثلا باید به آنها گفت که قیمت این جنس گرانقیمت از بودجه ما بیشتر و بهتر است چیزی بخریم که متناسب با پول ما است. کودک باید یاد بگیرد با شرایط اقتصادی خانواده سازگار شود و با آن کنار بیاید. اما درخصوص بچه‌دار شدن قضیه متفاوت است؛ اگر پیش از 11سالگی درمورد مشکلات اقتصادی به‌عنوان دلیلی برای بچه‌دار نشدن مجدد با کودک صحبت شود ممکن است بگوید من هر روز پول‌هایم را جمع می‌کنم و قلکم را می‌شکنم تا بتوانم خواهر یا برادری داشته باشم. پس درمورد مساله‌ای به این مهمی، بدون توضیح اضافی باید بگوییم که تصمیم ما داشتن یک فرزند است و دیگر جای هیچ بحثی نیست. توضیحات اضافی فقط مایه دردسر می‌شود.
در سنین بالاتر چگونه باید در این مورد صحبت کرد؟
از آنجا که بهترین فاصله سنی بین بچه‌ها 6-4 سال است، در 11سالگی این‌قدر فاصله سنی زیاد شده که بچه بزرگتر چنین درخواستی نمی‌کند. بنابراین از 11سالگی به بعد، چون تفکر فرزند منطقی‌تر می‌شود و مسائل را بهتر درک می‌کند، می‌توانیم حتی علت اصلی اینکه چرا فرزند دومی نداریم را کاملا برایش توضیح دهیم و بگوییم ما همین تعداد عضو خانواده را انتخاب کرده و فقط تو را خواسته‌ایم.
آنلاین سلامت