یکی از اتفاقات کم و عجیبی که پیش می آید به وجود آمدن سنگ کلیه در دوران بارداری خانوم ها می باشد. سنگ کلیه در سایر مواقع شاید یک مشکل معمولی باشد ولی محدودیت هایی که در زمان بارداری وجود دارد مقداری این مشکل را سخت کرده. با این حال، تقریباً از هر 1500 خانم باردار 1 نفر سنگ کلیه دارد و یکی از دلایل عمده ای که درد زایمان را در دوران بارداری القا می کند سنگهای کلیه هستند. در طی دوران بارداری طول هر کدام از کلیه ها 5/1 – 1 سانتی متر افزایش می یابد و همزمان با آن به وزن کلیه ها نیز اضافه می شود . حالب ها لوله هایی هستند که ادرار را از کلیه به مثانه انتقال می دهند نسبت به قبل از حاملگی گشاد شده و از طرفی فشار رحم به قسمت پایینی حالب ها مخصوصاً حالب راست باعث تجمع ادرار در قسمت بالایی حالب های شده و در نتیجه حالب ها گشاد می شوند. علاوه بر این، پروژسترون(هورمونی که توسط تخمدان ها آزاد می شود) عضلات را شل می کند و باعث انقباض یا شل شدن طبیعی-غیر ارادی دستگاه ادراری می شود که به طور معمول وظیفه انتقال ادرار از کلیه ها به مثانه را دارد. همچنین میزان مایع فیلتر شده از طریق کلیه ها در دوران بارداری نیز بیش از 50٪ افزایش می یابد. آیا می دانید شایعترین علت درد شکم در دوران بارداری، سنگ های ادراریی به نام اورولیتیازیس هستند؟ اگرچه سنگ کلیه در دوران بارداری یک اتفاق نادر است، اما تشخیص صحیح و مناسب آن برای کاهش درد و جلوگیری از زایمان زودرس لازم است. بیشتر سنگ ها به اندازه ای کوچک هستند که از مجرای ادراری عبور می کنند، اما سنگ های بزرگتر نیاز به مداخله و درمان پزشکی دارند.
بیشتر بخوانید:
بارداری و دیسک کمر
مراقبت های سه ماهه سوم بارداری و مراقبت های پس از زایمان
حال به جنبه های این بیماری به ویژه در دوران بارداری بپردازیم. پس در ادامه این مطلب با ما همراه باشید.
سنگ کلیه چیست؟
سنگهای ادراری از رسوب مواد معدنی حل شده در ادرار تشکیل می‌شوند. هنگامی که سطح غلظت این مواد به یک مقدار خاص می رسد، آنها متبلور و تبدیل به سنگ کلیه می شوند.
تشخیص و درمان سنگ کلیه در دوران بارداری
سنگ کلیه در دوران بارداری یک مشکل قابل تشخیص و همچنین قابل درمان است. تقریباً 80 تا90٪ سنگهای ادراری پس از پایان سه ماهه اول تشخیص داده می شوند. روشهای مختلفی برای تشخیص بیماری وجود دارد:
ارزیابی برگه آزمایش خون و ادرار: پزشک می‌تواند با بررسی جواب آزمایش خون و ادرار شما پی به وجود سنگ کلیه ببرد.
رادیولوژی: شامل تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی یا اوروگرافی رزونانس مغناطیسی است و دارای خطرات ناشی از تشعشعات رادیولوژی برای جنین است. اما انجام تصویربرداری با میزان کم اشعه برای تشخیص سنگ کلیه در موارد خاص قابل توجیه است.
سونوگرافی: اولین گزینه برای تشخیص سنگ کلیه در زنان باردار سونوگرافی است. با این وجود، سونوگرافی همیشه وجود سنگ ها را نشان نمی دهد.
اوروگرافی داخل وریدی یا اسکن: فقط در صورت تداوم علائم یا نشا‌نه‌هایی که باعث ایجاد مشکلات پیچیده‌تری می شود، می توان از این روش استفاده کرد.
رنوگرافی هسته ای: در این روش رادیوایزوتوپ به داخل رگ تزریق شده و به رادیولوژیست اجازه می دهد داخل کلیه ها را بررسی کند.
داروهای طبیعی-خانگی برای درمان سنگ کلیه در حین بارداری
روش های محافظه کارانه و داروهای طبیعی بهترین درمان برای سنگ کلیه است. برخی از این روش ها عبارتند از:
مصرف آب: نوشیدن حداقل 8 لیوان آب در روز می تواند به رقیق کردن مواد معدنی و نمک های موجود در ادرار کمک کند. همچنین نوشیدن آب به پاکسازی و دفع سنگ های کوچک از کلیه ها کمک می کند.
میوه ها: مصرف میوه هایی مانند هندوانه، زغال اخته، هلو و میوه هایی که آب زیادی دارند، نیز مفید است.
از نوشیدن آب میوه های تجاری خودداری کنید: آب میوه های بسته بندی شده حاوی مواد معدنی(احتمالاً شکر اضافه شده) و نمک هستند که ممکن است وضعیت شما را بدتر کند.
لیمو: لیمو میوه‌ای شناخته شده است که سنگ های متوسط را در هم می شکند و همچنین مجرای ادراری را باز کرده و به عبور سنگ ها بدون حس کردن درد زیادی کمک می کند.
سرکه سیب: حاوی اسید استیک است و سنگ کلیه را حل می کند. فقط اضافه کردن یک قاشق غذاخوری در یک یا دو لیتر آب و نوشیدن آن در طول روز می تواند کمک کننده باشد. با این حال، حتماً با پزشک خود مشورت کنید زیرا مصرف سرکه سیب در دوران بارداری باید محدود باشد.
آب ریحان: ریحان حاوی اسید استیک است که می تواند در تجزیه سنگ کلیه مفید باشد. ریحان به طور کلی به التهاب نیز کمک می کند. کافی است مقداری برگ ریحان تازه یا خشک شده را در آب جوشانده و به صورت چای مصرف کنید. از مصرف طولانی مدت این دمنوش خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث بروز مشکلاتی مانند فشار خون و قند خون شود.
همیشه قبل از امتحان کردن هرگونه درمان خانگی، به خصوص در دوران بارداری، با پزشک خود مشورت کنید.
علائم سنگ کلیه در بارداری چیست؟
علائم و نشانه های سنگ کلیه در دوران بارداری همانند علائم سنگ کلیه در دیگر افراد است. برخی از علائم رایج سنگ کلیه در دوران بارداری عبارتند از:
درد: درد شدید در ناحیه پهلو از اولین و رایج ترین علائم سنگ کلیه است. معمولاً ناحیه درد جایی است که سنگ در داخل آن قرار دارد. اگر سنگ در کلیه شما باشد، درد در ناحیه پشت و زیر قفسه سینه را تجربه خواهید کرد. وقتی سنگ از مجرای ادرار عبور می کند، درد در پهلو ها احساس می شود. از آنجا که سنگ در مجرای ادرار حرکت می کند، حتی ممکن است در نزدیکی دستگاه تناسلی یا در ران درد را احساس کنید. همچنین احتمال احساس درد در زیر شکم نیز وجود دارد.
درد در هنگام دفع ادرار: اگر سنگ به پایین رفته باشد و در انتهای مجرای ادرار گیر کرده است، به احتمال زیاد هنگام دفع ادرار، دچار درد شدید خواهید شد.
خون در ادرار: همانطور که سنگ در کلیه حرکت می کند، ممکن است به بافت ها و سلول های موجود در کلیه آسیب برساند و منجر به خون در ادرار شود.
به غیر از این علائم، ممکن است شما دچار استفراغ، حالت تهوع، تب همراه با لرز باشید که نشان دهنده عفونت است.
آیا سنگ کلیه مانع بارداری یا سقط جنین می‌شود؟
سنگ کلیه در زنانی که باردار نیستند به راحتی درمان می شود اما در زنان باردار ممکن است باعث عفونت کلیه شود. عفونت کلیه می‌تواند سلامت جنین را به خطر بیندازد و باعث سقط جنین شود. و همچنین مواجه شده زنان باردار با خطراتی از قبیل:
- پره اکلامپسی خفیف،
- فشار خون بالا،
- دیابت در دوران حاملگی
- سزارین
- زایمان زودرس
- کم وزنی نوزاد در هنگام تولّد
- تشخیص خطر واقعی سنگ کلیه در دوران بارداری در حقیقت دشوار است.
بیشتر بخوانید:
کنترل و درمان فشار خون بالا در بارداری
چگونه می توان از سنگ کلیه در حین بارداری خلاص شد
در صورت مشاهده هرگونه علائم سنگ کلیه، توصیه می شود برای گزینه های درمانی با اورولوژیست مشورت کنید سنگ کلیه در سه ماه سوم بارداری ممکن است باعث درد زایمان شود به همین دلیل در صورتی که در سه ماهه سوم بارداری خود هستید اگر درد ناشی از سنگ کلیه با سراغتان آمد بهتر است در اولین فرصت به پزشک مراجعه نمایید و با یک پزشک مشاوره داشته باشید. در اینجا به برخی از روشهایی که برای خلاصی از سنگ کلیه در دوران بارداری استفاده می شود، اشاره شده است:
درمان پزشکی سنگ کلیه
برای تسکین درد ناشی از سنگ کلیه، پاراستامول تجویز می شود. اما در صورت عدم موفقیت دارو در کاهش درد، یا در صورت وجود نشانه ای از زایمان زودرس، ممکن است به مداخله جراحی نیاز داشته باشید.
درمان با جراحی سنگ کلیه
بهترین راه های جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه در بارداری عبارتند از:
- نوشیدن فراوان آب. حداقل دو لیتر یا هشت لیوان در روز ضروری است.
- کاهش مصرف نمک. از خوردن نوشیدنی های صنعتی جلوگیری کنید، زیرا ممکن است حاوی مقادیر زیاد کلرید مونو سدیم باشد.
- از مصرف اضافی کلسیم خودداری کنید. میزان کلسیم خود را زیر 1000 تا 1200 میلی گرم در روز نگه دارید.
در مورد داروی خود با پزشک خود صحبت کنید. برخی داروهای خاص می توانند فرد را مستعد ابتلا به سنگ کلیه کنند. اگر در حال استفاده از دارو هستید. به پزشک خود اطلاع دهید. در هر صورت، بدون تایید پزشک، دارو مصرف نکنید. مصرف برخی غذاهای خاص را کاهش دهید. سبزیجات، مرغ، ماهی، آجیل، چغندر، شکلات، بادام زمینی، گوشت گاو، گوشت قرمز، چای و قهوه می توانند فرد را در برابر سنگ کلیه آسیب پذیرتر کنند. سنگ های کلیه ای که در دوران بارداری تشکیل می شوند در بیشتر موارد با استفاده از روش های طبیعی درمانی قابل درمان است. اما در صورت وجود درد شدید، برای کاهش آن باید به درمان های پزشکی یا جراحی نیاز است.
آنلاین سلامت