سنگ کلیه چیست؟
سنگ کلیه نتیجه تجمع مواد معدنی محلول در پوشش داخلی کلیه ها است. آنها معمولاً از اگزالات کلسیم(Calcium Oxalate) تشکیل شده اند اما ممکن است از چندین ترکیب دیگر هم باشند. این مواد معدنی به صورت سطحی سفت تبدیل شده و به عنوان سنگ خود را نمایش می دهد. سنگ های کلیه توده های جامد ساخته شده از بلورها هستند. سنگ کلیه معمولاً از کلیه های شما منشا می گیرد. با این حال، آنها می توانند در هر نقطه در امتداد دستگاه ادراری شما، ایجاد شوند. مناقطی مانند:
• کلیه ها
• مجرای ادرار
• مثانه
• مجرای ادرار
سنگ کلیه یکی از دردناکترین بیماری‌ها می‌باشد. دلایل سنگ کلیه با توجه به نوع سنگ متفاوت است.
انواع سنگ کلیه
تشخیص نوع سنگ کلیه به دانستن علّت ایجاد شدنش کمک می‌کند و ممکن است سرنخ هایی در مورد چگونگی کاهش خطر ابتلا به تشکیل سنگهای بعدی باشد. در صورتی که سنگ کلیه خود را از قبل در حایی نگه داشتید، آن را حتما نزد پزشک ببرید.
انواع سنگ کلیه شامل موارد زیر هستند:
سنگهای کلسیم اکثر سنگهای کلیه سنگهای کلسیم هستند، معمولاً به صورت شکل ماده کلسیم اگزالات خودشان را نمایان می‌کنند. اگزالات ماده ای طبیعی است که در مواد غذایی موجود است و روزانه توسط کبد شما نیز ساخته می شود. برخی از میوه ها و سبزیجات و همچنین آجیل و شکلات دارای محتوای اگزالات بالایی هستند. همچنین موارد دیگری مانند:
• غذا‌‌هایی که دارای دوز بالای ویتامین D
• جراحی بای پس روده
• و چندین اختلال متابولیک می توانند غلظت کلسیم یا اگزالات در ادرار را افزایش دهند.
سنگهای کلسیم نیز ممکن است به شکل کلسیم فسفات تشکیل شود. این نوع سنگ در شرایط متابولیکی مانند اسیدوز توبولار در کلیه شایع تر است. همچنین ممکن است با سردردهای میگرنی خاصی یا مصرف برخی داروهای تشنج آور مانند: توپیرامات(توپاماکس) همراه باشد.
سنگهای استروویت به دلیل عفونت‌ها تشکیل می‌شوند. مانند: عفونت ادراری. این سنگ ها می توانند به سرعت رشد کنند و کاملاً بزرگ شوند، گاهی اوقات با علائم کمی نمایان می‌شوند.
سنگهای اسید اوریک: سنگهای اسید اوریک در افرادی که مایعات به اندازه کافی نمی نوشند یا مایعات زیادی از دست می دهند تشکیل می شود، افرادی که رژیم با پروتئین بالا می‌گیرند و کسانی که نقرس دارند. برخی عوامل ژنتیکی همچنین ممکن است خطر ابتلا به سنگهای اسید اوریک را افزایش دهند.
سنگ های کیستین: این سنگ ها در افراد دارای اختلال ارثی شکل می گیرد که باعث می شود کلیه ها مقدار زیادی از اسیدهای آمینه خاص(سیستینوریا) دفع شوند.
عوارض سنگ کلیه
اندازه های سنگ کلیه
سنگ کلیه می تواند حتی به اندازه‌ی یک توپ گلف رشد کند، با حفظ ساختار تیز و کریستالیش.ممکن است سنگها کوچک باشند و از طریق مجاری بدون اینکه شما متوجه شوید دفع شوند. اما از طرفی دیگر آنها ممکن است در هنگام دفع با درد شدیدی همراه باشند.
علائم-نشانه‌های تشکیل سنگ کلیه چیست؟
سنگ کلیه معمولاً تا زمانی که وارد مجرای ادرار شما نشود، بدون علامت باقی می ماند. سنگ کلیه زمانی خود را نشان می‌دهد که شما دارای علائم زیر باشید:
• درد شدید در کشاله ران و یا طرف
• خون در ادرار
• استفراغ و حالت تهوع
• گلبولهای سفید یا چرک در ادرار
• زمانی که مقدار دفع ادرار شما کاهش می یابد
• احساس سوزش در هنگام ادرار
• اصرار مداوم به ادرار کردن
• تب و لرز(در صورت عفونت کردن)
عوارض سنگ کلیه چیست ؟
سنگ کلیه‌ای که در داخل بدن باقی مانده است می تواند منجر به انسداد لوله اتصال کلیه به مثانه شود که این امر موجب می‌شود مسیر خروج ادرار از بدن مسدود شود.
علل تشکیل سنگ کلیه
دلیل اصلی تشکیل سنگ کلیه کمبود آب در بدن است.این سنگ ها بیشتر در افرادی مشاهده می شوند که کمتر از هشت تا ده لیوان آب در روز می‌نوشند.هنگامی که آب کافی برای رقیق کردن اسید اوریک وجود ندارد، ادرار شما اسیدی‌تر می شود. و یک محیط بیش از حد اسیدی در ادرار می تواند منجر به تشکیل سنگ کلیه شود. همچنین بیماری‌های از قبیل: بیماری کرون، عفونت ادراری، اسیدوز توبولار کلیوی و بیماری دنت خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می دهند. براساس تحقیقات انجام شده، افراد مبتلا به سنگ کلیه خطر بیشتری به مبتلا شدن به بیماری مزمن کلیه را دارند.
چگونه از بروز سنگ کلیه پیشگیری کنیم؟
برای افرادی که از سلامتی خوبی برخوردار هستند، جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه می تواند به آسانی درمان کم آبی باشد.پزشکان ممکن است برای جلوگیری از انواع خاصی از سنگ برای افرادی که در معرض خطر بیشتری هستند، دارو تجویز کنند.
تشخیص سنگ کلیه
چندین آزمایش مختلف می تواند وجود سنگ کلیه را تأیید کند. معاینه جسمی ممکن است درد کولیک در کشاله ران و پایین در نزدیکی کلیه را نشان دهد. اینها اغلب علائم هشدار دهنده این بیماری است. تجزیه و تحلیل ادرار نشان می دهد که آیا خون در ادرار وجود دارد یا خیر. برای شناسایی عوارضی که ممکن است همراه با سنگ کلیه باشند و صحت آنها، می توان آزمایش خون داد.سی تی اسکن شکم یکی از روش های تشخیص سنگ کلیه است. سی تی اسکن وضعیت لوله حالِب(لوله‌ی باریکی که وظیفه حمل ادرار از کلیه به مثانه را دارد که به آن میزنای نیز گفته می‌شود)، مثانه و کلیه را مشخص می کند ، همچنین باس ی تی اسکن می‌توان متوجه شدکه آیا سنگ وجود دارد یا خیر، اندازه و محل دقیق سنگ.همچنین سونوگرافی ها نیز یکی دیگر از روش‌های تشخیص سنگ کلیه است. زنان باردار برای جلوگیری از تشعشعات غیرضروری باید سونوگرافی را به جای سی تی اسکن انتخاب کنند. زمانی که فردی دارای سنگ کلیه باشد، با استفاده از سیستم ایکس-ری می‌توان رند پیشرفت سنگ کلیه را ردیابی کرد.
عوامل خطرناک تشکیل دهنده سنگ کلیه
سنگ کلیه در بین مردان بیشتر از زنان است. عموم افرادی که سنگ کلیه را تجربه می کنند در سنین بین 30 تا 50 سال هستند. سابقه خانوادگی سنگ کلیه همچنین شانس ابتلا به آنها را در فرد افزایش می دهد.به طور مشابه، بروز سنگ کلیه از قبل این خطر را ایجاد می کند که در صورت عدم انجام اقدامات پیشگیرانه کلیه شخص مبتلا دوباره سنگ بسازد.
درمان های رایج برای سنگ کلیه
برای درمان سنگ کلیه در درجه اول باید روی علائم آن تمرکز کنید. عبور سنگ از مجاری ادرار می تواند بسیار دردناک باشد. اگر فردی سابقه سنگ کلیه را داشته باشد، ممکن است با درمان خانگی بهبود یابد. و افرادی که هرگز سنگ کلیه را قبلا تجربه نکرده‌اند و دارای علائم تشکیل سنگ کلیه‌اند باید هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کنند. در بعضی موارد، یک متخصص ارولوژی می تواند یک درمان موج شوک به نام لیتوتریپسی را انجام دهد. این درمانی است که سنگ کلیه را به قطعات کوچکتر شکسته و اجازه عبور آن را می دهد.افرادی که سنگ های بزرگی در مناطقی دارند که لیتوتریپسی را امکان پذیر نمی کند، ممکن است عمل جراحی مانند: برداشتن سنگ از طریق برش در قسمت پشتی یا با قرار دادن یک لوله نازک در مجرای ادرار انجام شود.
درمان‌های خانگی سنگ کلیه
چند قدم برای جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه وجود دارد. این امر به پزشکان کمک می‌کند تا ارائه درمان بهتری را برای شما داشته باشند. اولین قدم برای درمان خانکی سنگ کلیه نوشیدن آب کافی برای روشن شدن رنگ کامل ادرار است(تقریبا بی‌رنگ). امّا از کجا بدانیم که امروز آب نوشیده‌ایم! اگر ادرار شما زرد یا قهوه ای رنگ است، این خود نشان دهنده این اشت به اندازه کافی آب مصرف نمی کنید. برخی از پزشکان برای اینکه درمان بهتر و مناسبتری را به شما ارائه دهند، ممکن است از شما درخواست کند که سنگ کلیه خود را که هنگام ادرار از بدن خارج می‌شود را با فیلتر کردن از طریق جوراب زنانه ساق بلند برای بررسی‌های بیشتر نزد پزشک بیاورید. با مطالعه سنگ بازیافت شده، آنها می توانند تشخیص دهند که چه درمانی برای شما لازم است.
پیشگیری خانگی از تشکیل سنگ کلیه با رژیم غذایی
غذاهای مختلفی هستند که تأثیر مثبتی بر سلامت کلیه دارند. این غذاها می تواند به کاهش خطر و تأثیر تشکیل سنگ کلیه کمک کنند. و با رعایت این رژیم‌ها بدن به طور طبیعی در طی 48 تا 72 ساعت سنگ کلیه تشکیل شده را از مجاری ادرار عبور می دهد. این مواد غذایی شامل لیست زیر می‌شوند:
لوبیا قرمز: این ماده غذایی یکی از بهترین مواد توصیه شده در این رژیم می‌باشد. اوّل لوبیا‌ها را با پوست در داخل آب جوش به مدت۶ ساعت بگذارید و سپس آب آن را وقتی خنک شد بنوشید.افراد مبتلا به سنگ کلیه باید در طول 1 تا 2 روز این مایع را هر 2 ساعت مصرف کنند.
غذاها و میوه‌های دیگری که می توانند از کلیه ها محافظت کنند عبارتند از:
• ریحان
• کرفس
• سیب
• انگور
• انار
مکمل های ویتامین B6 و مکمل های پیروکسیدین نیز به عنوان درمان های مؤثر در تشکیل سنگ کلیه توصیه شده اند.
درمان دارویی سنگ کلیه
برخی از داروهای خاص می توانند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند. دانشمندان دریافتند که توپیرامات Topamax ، دارویی که معمولاً برای درمان تشنج و سردردهای میگرنی تجویز می شود ، می تواند احتمال ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد.علاوه بر این ، ممکن است که استفاده طولانی مدت از مکمل های ویتامین D و کلسیم باعث بالا رفتن کلسیم شود، که می تواند به تشکیل سنگ کلیه کمک کند.عوامل خطرناک دیگر در تشکیل سنگ کلیه مواری هستند مانند:
• رژیم های غذایی سرشار از پروتئین و سدیم اما کم از کلسیم
• سبک زندگی بی تحرک
• چاقی
• فشار خون بالا
• و هر شرایطی که باعث جذب کمتر کلسیم در بدن شود. مانند: جراحی بای پس معده، بیماری التهابی روده و اسهال مزمن.
جراحی برای خارج کردن سنگ کلیه
ممکن است بعضی از بیماران مبتلا به سنگ کلیه از وجود سنگ کلیه اطلاعی نداشته باشند. به طور معمول، با اسکن کردن نا اشعه ایکس یا CAT ، این سنگ ها پیدا می شوند. در بعضی مواقع ، بیماران ممکن است عفونت ادراری، خون در ادرار، درد پشت یا پهلو داشته باشند. شما ممکن است برای برداشتن سنگ کلیه خود به عمل جراحی نیاز داشته باشید. پزشک شما در مورد درمان مناسب با شما صحبت خواهد کرد.
بیشتر بخوانید:
علائم سنگ کلیه در کوکان چیست؟ برای درمان سنگ کلیه در کودکان چه کنیم ؟
انواع درمان های موجود با عمل جراحی در زیر معرفی می‌شوند:
با ایجاد موج شوک آور (ESWL)
ESWL یک درمان غیر تهاجمی و سرپایی برای سنگ کلیه است. این عمل در اتاق عمل با بیهوشی انجام می شود. محل سنگ شناسایی می شود و سپس با استفاده از پالس آکوستیک با فرکانس بالا سنگ ها را تجزیه می کند. سپس قطعات را از طریق مجرای ادرار داخل مثانه و در نهایت از بدن خارج می‌شود.
ادراروسکوپی با لیزر Holmium / EHL
ادراروسکوپی با لیزر Holmium / EHL درمانی برای سنگ کلیه و مثانه است. با استفاده از یک میز مخصوص جراحی و بیهوشی انجام می شود.این روش درمانی از طریق یک لوله توخالی کوچک با یک لنز دوربین(سیستوسکوپ) انجام می شود که از طریق مجرای ادرار وارد می‌شود و تا سنگ های مثانه،کلیه پیش می رود.
Uentteral Stent چیست؟
یک لوله انعطاف پذیر و توخالی است که در مجرای ادرار قرار داده می شود تا اجازه تخلیه ادرار از کلیه به مثانه داده شود. طول آن معمولاً 5 تا 12 اینچ است. استنت ها در هنگام انسداد در مجرای ادرار قرار می گیرند و جریان ادرار مختل می شود.
نفرولیتیتومی جلدی
نفرولیتیتومی جلدی یک روشی است که برای از بین بردن سنگ کلیه بزرگتر ارائه می شود. به شما بیهوشی عمومی داده می شود .با استفاده از دستگاه اشعه ایکس به نام بازوی c و یک سیم راهنما، لوله ای کمی بزرگتر از قطر مداد در آن قرار می گیرد تا سنگ های کوچک از بین بروند. سنگهای بزرگتر را می توان توسط پروب های اولتراسونیک کوچک شکسته و سپس از طریق لوله خارج کرد. معمولاً این لوله در جای خود قرار دارد و سنگها را جمع آوری می‌کند.
آنلاین سلامت