بررسی انواع بیماری تیروئید| از تشخیص تا درمان تیروئید

بسیاری از دوستان و آشنایانمان را دیده ایم که از بیماری تیروئید رنج می برند و یا برای درمان آن از دارو استفاده می کنند. تیروئید یکی از مهم ترین غدد درون ریز بدن است و چند هورمون تولید می کند که در سوخت و ساز بدن نقش اساسی دارند و به همین دلیل اختلالی در عملکرد آن می تواند بدن را تحت تاثیر قرار دهد.

تیروئید چیست؟

غده تیروئید از غدد درون ریز بدن است که درقسمت جلوی گردن و درست زیر سیب آدم واقع شده است. از دو لوب راست و چپ که هر کدام تقریبا به اندازه یک آلو بریده شده هستند تشکیل شده و این دو لوب توسط یک پل کوچک از بافت تیروئید به نام ایسموس به هم متصل می شوند.
تیروئید دو هورمون در جریان خون ترشح می کند. یکی تیروکسین که حاوی چهار اتم ید است و اغلب به آن T4 گفته می شود. دیگری تری یدوتیرونین که شامل سه اتم ید است و اغلب به آن T3 گفته می شود. 
غده هیپوفیز که در زیر مغز در جمجمه قرار دارد عمل غده تیروئید را کنترل می کند. هیپوفیز سطح هورمون های تیروئید را در جریان خون حس می کند. در شرایط عادی، اگر سطح هورمون ها کمی پایین تر از حد نرمال باشد، هیپوفیز با ترشح هورمونی به نام هورمون تحریک کننده تیروئید معروف به TSH واکنش نشان می دهد و غده تیروئید را فعال می کند تا بیشتر T4 و T3 را تولید کند. در مقابل، هنگامی که سطح هورمون‌های تیروئید از حد نرمال بالاتر می رود، هیپوفیز این مسئله را حس و ترشح TSH را متوقف می کند تا غده تیروئید ترشح T4 و T3 کاهش دهد.

چند نوع بیماری تیروئید وجود دارد؟

با توجه به اهمیت غده تیروئید در بدن، اگر به خوبی کار نکند موجب اختلالات زیادی در بدن می شود. اختلالات تیروئید بسیار شایع است و عمدتاً در زنان بروز می کند، اگرچه ممکن است هرجنسی تحت تأثیر قرار بگیرد. حدود 5 درصد افراد نوعی اختلال تیروئید دارند که ممکن است موقتی یا دائمی باشد. مهم ترین این اختلالات کم کاری و پرکاری تیروئید است. 
پرکاری تیروئید: هورمون های تیروئید متابولیسم بدن را تنطیم می کنند و به نوعی در سرعت سوخت و ساز بدن نقش دارند. اگر هورمون ها بیش از حد مورد نیاز بدن تولید شوند موجب پرکاری تیروئید می شود که سرعت سوخت و ساز بدن را افزایش می دهد. در این شرایط ضربان قلب افزایش یافته و حرکات روده تندتر می شود که می تواند حتی موجب اسهال شود و از علائم مهم این بیماری کاهش وزن، عدم تحمل گرما، اضطراب و گاهی اوقات چشمان دردناک است.
کم کاری تیروئید: اگر ترشح هورمون های تیروئید کاهش یابد فرد به کم کاری تیروئید مبتلا است. این بیماری موجب کند شدن سوخت و ساز بدن و کند شدن ضربان قلب و حرکات روده و حتی می تواند منجر به یبوست شود. از علائم این بیماری افزایش وزن، خستگی، احساس سردی وافسردگی است. کم کاری تیروئید شایع ترین اختلال تیروئیدی شناخته شده است.

هاشیموتو: هاشیموتو یک بیماری خود ایمنی است، بدین معنی که سیستم ایمنی بدن به طور نامناسب به غده تیروئید خود حمله می‌کند. بیماری هاشیموتو به طور معمول باعث ایجاد التهاب و از بین رفتن تدریجی غده تیروئید به مرور زمان می شود. اکثر مبتلایان هاشیموتو به کم کاری تیروئید مبتلا می شوند. با این حال، هاشیموتو می تواند باعث دوره یا مراحل بیش از حد فعالیت شود که به پرکاری تیروئید معروف است. 

گریوز: یک بیماری خود ایمنی است که سیستم ایمنی بدن به طور نامناسب آنتی بادی تولید می کند که به عنوان آنتی بادی‌های تحریک کننده تیروئید (TSI) شناخته می شوند. این آنتی بادی‌ها غده تیروئید را تخریب و باعث تولید بیش از حد هورمون تیروئید می‌شوند. بیماری گریوز اغلب با گواتر و در برخی موارد گره های تیروئید همراه است.

تیروئیدیت: یک دسته از بیماری های تیروئید است که شامل التهاب غده تیروئید می شود. تیروئیدیت در اثر حملات آنتی بادی به غده، ویروس ها و باکتری ها ایجاد می شود. درمان بستگی به نوع تیروئیدیت دارد و از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی گرفته تا آنتی بیوتیک ها و داروهای جایگزین هورمون تیروئید متفاوت است.

تیروئیدیت پس از زایمان: این بیماری اصولا موقتی است و بعد از زایمان ایجاد می شود ولی ممکن است پس از هر زایمان دوباره برگردد و یا اینکه برای همیشه از بین برود.

گواتر مولتی مدولار سمی: در این بیماری غده تیروئید چندین گره ایجاد می کند و بزرگ می شود. غالبا گره ها "عملکردی" هستند به این معنی که جدا از تولید هورمون غده تیروئید، خود ندول ها نیز هورمون تیروئید تولید و آزاد می کنند. گواتر مولتی مدولار سمی اغلب باعث پرکاری تیروئید می شود.

راه‌های تشخیص تیروئید

پزشک با توجه به علائم بیمار و معاینه گردن و مهم تر از همه آزمایش خون بیماری های غده تیروئید را تشخیص می دهد. در این آزمایش هورمون های T4 و T3 سنجیده می شود و هورمون TSH برای میزان فعالیت غده هیپوفیز سنجیده می شود. میزان این هورمون ها نوع اختلال تیروئید را نشان می دهد.

اختلالات تیروئید و بسیاری از علائم آن قابل درمان است. بیشتر اختلالات تیروئید با داروهای روزانه درمان می شوند. درمان‌های دیگری نیز برای آن دسته از اختلالات تیروئید وجود دارد که با دارو قابل کنترل نیست. در کل درمان اختلالات تیروئید سخت نیست و بیماری قابل کنترل است.

سرطان تیروئید به چه معنی است؟

سرطان تیروئید به رشد و تکثیر بیش از حد سلول های غده تیروئید گفته می شود. سرطان تیروئید شایع نیست و از دسته سرطان هایی است که کشنده نمی باشد. اکثر سرطان های تیروئید خوش خیم هستند و با جراحی درمان می شوند. تنها تعداد بسیار محدودی از این سرطان ها بدخیم هستند و می توانند به سایر نقاط بدن نیز سرایت کنند.
ممکن است بزرگ شدن غده تیروئید از علائم سرطان تیروئید باشد ولی گاهی تنها ناشی از بیماری گواتر است و تشخیص این موضوع به وسیله پزشک انجام می شود. توده یا تورم در غده تیروئید شایعترین علامت است و فقط حدود 5٪ از ندول های تیروئید بدخیم (سرطانی) هستند.

اختلالات تیروئیدی

چهار نوع سرطان تیروئید وجود دارد:

1.  پاپیلری یا پاپیلری-فولیکول که حدود 80 درصد از کل سرطان‌های تیروئید را تشکیل می دهد.

2.  سرطان تیروئید سلول فولیکولار یا سوراخ دار که حدود 15 درصد موارد را تشکیل می دهد.

3.  سرطان مدولاری تیروئید که حدود 3 درصد از سرطان‌های تیروئید را تشکیل می دهد.

4.  سرطان آنوپلاستیک تیروئید که حدود 2 درصد از موارد را تشکیل می دهد.

گفتن این نکته ضروری است که سرطان های تیروئید کشنده نیستند و بیشتر آنها خوش خیم بوده و با جراحی و پرتودرمانی به راحتی درمان می شوند.

علائم تیروئید

بیماری های مربوط به تیروئید مانند هر بیماری دیگری دارای علائمی هستند.

1. افزایش وزن یا کاهش وزن
2. احساس التهاب در گردن
3. وجود تغییراتی در ضربان قلب
4. پایین بودن انرژی و روحیه پایین
5. ریزش مو
6. احساس گرما و سرمای شدید

آنلاین سلامت