در این قسمت به روشهای کنترل ریفلاکس و کاهش علایم ناشی از آن بدون استفاده از دارو در موارد خفیف ریفلاکس می پردازیم که لازم است در تمام نوزادان و شیرخواران مبتلا به ریفلاکس معده جهت کاهش علایم درد وبی قراری و به حداقل رساندن عوارض ناشی از برگشت محتویات اسیدی معده به مری و حلق مورد توجه قرار گیرد.
در ادامه مباحث مربوط به ریفلاکس معده در نوزادان و شیرخواران لازم است به اقداماتی اشاره نماییم که رعایت آن در بیمار جهت کاهش علایم و صدمات ناشی از این اختلال لازم و کمک کننده می باشد. در صورتی که نوزاد شما علائمی چون رشد ضعیف، برگرداندن غذا، استفراغ های مکرر و یا مدفوع خونی دارد بهتر است با پزشک معالج در این مورد صحبت کند زیرا این علائم نشان دهنده ریفلاکس معده می باشد.
1. از آنجایی که محرک اصلی در ایجاد ریفلاکس در تمام سنین پر خوری و مصرف بیش از حد شیر و غذا می باشد و مبتلایان به ریفلاکس بدلیل احساس سوزش شدید در گلو وجهت خنثی کردن اسید وارد شده به گلو تمایل زیادی به خوردن مداوم شیر از خود نشان می دهند و به اصطلاح همواره گرسنه و طالب شیر به نظر می رسند،لذا کنترل میزان شیر خورانده شده به نوزاد اهمیت خاصی دارد به این ترتیب که لازم است شیردهی به این نوزادان با حجم کم و دفعات زیاد مد نظر باشد و مادر با کم کردن زمان شیردهی به نوزاد و شیردهی با فواصل کم و یا در صورتی که نوزاد شیر خشک خوار است با کمتر دادن شیر در هر وعده نسبت به مقدار استاندارد و از طرف دیگر کم کردن فواصل شیردهی در واقع تغذیه با مقادیر کم و دفعات بیشتر را جایگزین پرخوری در نوزاد نماید.
2. اصلاح وضعیت و محل خواب نوزاد بسیار مهم و برای جلوگیری از برگشت محتویات اسیدی معده به دهان و ریه ضروری می باشد به همین دلیل توصیه می شود نوزادان بر روی سطحی سفت و شیب دار خوابانده شوند به صورتی که سر نوزاد بالاتر از سینه وشکم وی قرار گیرد (شیب ملایم 30 درجه) که برای این منظور استفاده از تشکهای خوشخواب و سفت که بالشت در زیر آن قرار گرفته باشد تا ایجاد شیب ملایم نماید توصیه می شود،لازم به ذکر است برای این نوزادان نباید از بالشت زیر سر استفاده نمود و بالشت باید زیر تشک قرار داده شود تا قسمتی که سر نوزاد قرار میگیرد بالاتر از پاها باشد.استفاده از تشک های سفت شرایط خواباندن نوزاد به صورت دمر روی شکم را فراهم میکند.
ریفلاکس معده در شیرخورارها | علائم ریفلاکس معده در نوزادان
3. ازآنجا که این نوزادان فقط در شرایط خوابیده روی شکم و یا ایستاده نگهداشته شده در بغل احساس آرامش دارند و در حالت خوابیده به پشت یا در سطوح صاف یا نرم دچار تشدید ریفلاکس و نهایتا" یبقراری می شوند لذا خواباندن نوزاد بروی شکم در سطوح سفت هنگامی که مادر هوشیار و در کنار نوزاد می باشد و یا خواباندن به پهلوی چپ می تواند در احساس آرامش و کاهش درد در نوزاد موثر باشد.
4. پرهیز از مصرف لبنیات گاوی و حتی گوشت گاو به علت همراهی زیاد حساسیت شیرخوار به پروتیین شیر گاو با ریفلاکس و پرهیز از مصرف محرک های ریفلاکس مانند گوجه فرنگی،شکلات،قهوه،ادویه جات تند و استعمال دخانیات توسط مادر در کاهش درد و بی قراری نوزاد موثر و اغلب لازم است.
5. ازآنجا که نوزادان مبتلا اغلب دچار گرفتگی دایمی بینی،سرفه های گهگاه،بسته شدن مجاری اشکی،قی کردن چشم ها و عظسه می باشند و در واقع در بیشتر موارد سرماخورده به نظر می رسند.پرهیز ازمصرف داروهای سرماخوردگی،ماساژ مداوم مجاری اشکی،تمیز کردن چشم ها با پنبه اغشته به چای و تمیز کردن بینی با فین گیر یا پوار بعد از مرطوب کردن بینی با کمک بخور گرم و اسپری نمکی لازم و از اهمیت زیادی برخوردار است.
6. نوزادان مبتلا جهت بلعیدن اسید موجود در گلو و کاهش درد خود تمایل زیادی به خوردن انگشتان و مچ دست خود یا استفاده از پستانک دارند لذا با توجه به اثر آرامبخشی آنها توصیه می شود به این نوزادان اجازه مکیدن انگشتان و یا پستانک داده شود تا جلوی پرخوری در نوزاد گرفته شود.
7. از آنجا که نوزاد و شیرخوار مبتلا به ریفلاکس تحمل محیط های گرم و پوشانده شدن زیاد را ندارند و در صورت پوشیده شدن زیاد و در معرض گرما به شدت بی قرار و ناآرام می شوند لذا رعایت دمای مناسب اطاق (24 تا 26 درجه سانتیگرا )،اجتناب از قنداق کردن و استفاده از لباسهای مناسب و خنک و عدم استفاده از پتو در کاهش بی قراری او موثر می باشد.
8. شیرخواران مبتلا به ریفلاکس تمایل زیادی به غذا خوردن پیش از 6 ماهگی داشته و معمولا" در اوایل ماه چهارم در زمان بیداری و هوشیاری از گرفتن سینه مادر یا شیشه خودداری می نمایند و گاه فقط در هنگام خواب آلودگی میتوان به آنان شیر داد لذا عدم وزن گیری مناسب در ماه چهارم و خوب شیر نخوردن آنها باعث نگرانی و شکایت والدین میگردد لذا در این موارد بهتر است با نظر پزشک معالج شروع تغذیه ی کمکی زودتر از ماه ششم مد نظر قرار گیرد و با شروع غذا خوردن علایم مربوط به ریفلاکس و شکایات ناشی از آن به طور محسوسی کاهش خواهد یافت.
9. ازآنجا که این نوزادان در معرض صدمات حنجره و نای ناشی از ورود محتویات اسیدی معده به دهان هستند لذا رعایت بهداشت دهان و تمیز نگهداشتن دهان نوزاد و وسایل تغذیه همچون سرشیشه،پستانک،قاشق های غذای دهی و حتی محافظت از نوک سینه ی مادر ازاهمیت خاصی برخوردار می باشد.
10. استفاده مکرر و به اندازه ویتامین ها بخصوص ویتامین های آ و دی و نور مستقیم خورشید جهت کاهش بروز نرمی حنجره و شروع قطره آهن از ابتدای ماه پنجم بانظر پزشک معالج نیز در این نوزادان باید مد نظرباشد.
در انتهای بحث لازم به ذکر می دانم موارد ذکر شده با نظر پزشک معالج در تمام نوزادان و شیرخواران مبتلا به ریفلاکس معده اعم از خفیف یا شدید با یا بدون استفاده از داروهای تجویز شده توسط پزشک می تواند در کاهش علایم بیماری و کنترل درد و بی قراری در کودک موثر باشد و در ادامه مقالات دکتر بهروز مقدادی به درمان دارویی ریفلاکس اشاره خواهیم داشت.
جهت اطلاعات بیشتر و اطلاع از بایدها و نبایدهای شرایط شیردهی و نگهداری از شیرخواران ریفلاکسی به ادامه مطلب در مقاله " ریفلاکس معده شیرخواران - باید ها و نباید ها " مراجعه نمایید .
آنلاین سلامت